Gazi Üniversitesi Obitet dokümanıdır.
Uzun mesafe yollarda ya da geniş alanlarda seyir ve herhangi bir manevra rahat olabilmektedir. Ancak günümüz koşullarında özellikle büyük şehirlerde aracını park etmek isteyen bir sürücü için bu durum pek de kolay değildir.
Daha önceki konularda da değindiğimiz gibi bu tür şikayetler ve istekler yeni sistemlerin gelişmesinde etkin rol oynamaktadırlar. Park uyarı sistemi de bu doğrultuda üretilen yeni bir konfor sistemidir.
Ses üstü yardımcı sistemi, araç ile en yakın engel arasındaki mesafeyi ölçen ve bu mesafe hakkında doğru olarak karar vermek için sürücüye görsel/işitsel sinyal veren bir sistemdir. Sistemde çamurluk üzerine yerleştirilmiş ses üstü algılayıcıları, bir gözetim modülü ve arka camın, görüntü camı içinde bir gösterge birimi bulunur.
Şekil 5.1 Park uyarı sistemi
Park yardımcı sitemi ses üstü olarak çalışır. Titreşen cisimlerden ses dalgaları oluşur. Bazı titreşimler işitilebilir. Bir ses dalgasının frekansı sesin dalga uzunluğuna karşılık gelir. Ses üstü dalgaların frekansları yüksektir ve ortaya çıkan kısa dalga insan kulağı tarafından duyulmaz. Bu frekans yaklaşık 20KHz’de başlar.(saniyede 20.000 titreşim).
Ses üstü dalgalar işitilebilen ses dalgaları ile aynı fizik kanuna tabidir(oluşum açısı = yansıma açısı ve gözenekli malzeme ses dalgalarını yutar). Bunlar havada yaklaşık 330 m/s hızla hareket ederler. Bu sebepten, aracın ön ve arka tarafındaki mesafeyi gözetim etmek için tamponların tipine bağlı olarak iki, üç veya dört adet ses üstü algılayıcısı bulunur
Şekil 5.2 Ses üstü dalgalar
5.1.1)Sistemi oluşturan parçalar
5.1.1.1)Kumanda modülü; Kumanda modülü algılayıcıdan gelen sinyalleri işler ve gösterge birimi ile bir ara birim oluşturur. Kumanda modülleri (1.kuşak veya 2.kuşak) belli araçlara ve tampon şekillerine ayarlı olduğundan, diğer araçların kitaplar ile değiştirilemezler.
Birinci kuşak sistemli araçlara 25 pimli fişi olan modüller takılmıştır. İkinci kuşak sistemi araçlarda farklı modeller vardır. Bunlarda 28 pimli ve 12 pimli fiş vardır.
Şekil 5.3 Park uyarı sistem elektronik kontrol ünitesi
5.1.1.2)Ses üstü algılayıcıları
1. Kuşak; Ses üstü algılayıcılar verici ve alıcı sistemler olup tüm araçlarda aynı şekilde çalışırlar. Algılayıcılar aktif algılayıcılardır, yani algılayıcı içindeki bir elektronik birim algılayıcı diyaframında titreşim oluşturur ve bunları yayar. Geri gelen sinyaller alınır, büyütülür ve işlenerek sayısal şekilde kumanda modülüne iletilir. Aracı özelliği ve tipine göre üç veya dört algılayıcı bulunur. Bunların her birisinde ayrı bir fiş vardır ve modül tarafından tek tek devreye sokulur.
Şekil 5.4 Ses üstü dalga yayıcı ve algılayıcıları
Park yardımcı sisteminde kullanılan ses üstü algılayıcıları geniş yayılma açısı aracın ötesinde yaklaşık 30 cm’ye uzanan bir alanın kapsanmasını sağlar.
2.Kuşak; Araç tasarımı ile daha iyi bir görsel uyuşum sağlamak için aşama II ‘nin değiştirilmiş algılayıcıları aracın gövde rengi ile aynı renkte boyanmış ve tampon içine gömülmüştür.
5.1.1.3)Gösterge birimi
1.Kuşak; 1.kuşak sistemine sahip araçlarda kullanılan gösterge birimlerinde bir yeşil, bir sarı ve bir kırmızı uyarı lambası ile sesi ayarlanabilen bir uyarı zili vardır. kapsama alanı 0 cm ile 160 cm arasında dört bölgeye ayrılmıştır.
Araç ile engel arsındaki mesafeye bağlı olarak uyarı lambaları yanar veya sesli bir sinyal ile birlikte yanıp söner.
Şekil 5.5 Işıklı gösterge birimi
2.Kuşak; sisteme ait gösterge birimi farklı tasarıma sahiptir. Üç ampul yerine altı adet LED lambaları konmuştur (her renk için iki adet).Kapsama alanı yedi uyarı bölgesine bölünmüştür. Burada her uyarı bölgesi için bir LED lamba yanar. Yedinci uyarı bölgesinde altı adet LED lambanın yanıp sönmesi ile belirtilir.
Şekil 5.6 İkinci kuşak ışıklı ve sesli gösterge birimi 1-Vızıldak (sesli uyarı elemanı) 2-Yeşil LED 3-Sarı LED 4-Kırmızı LED
Kontak açıldıktan sonra altı adet LED lamba 0.5 saniye süre ile yanar ve sesli bir sinyal duyulur. Bu tipte vızıldak sesi ayarı mümkün değildir.
5.1.2)Sistemin çalışması
Park yardımcı sistemi algılayıcılar üzerinden ses üstü dalgalar üretirler. Bu dalgalar bir engele çarptığında yansırlar,tekrar algılayıcılar tarafından alınırlar ve sayısal sinyal biçiminde modüle geri gönderilirler.
Bu aşamada modül ses üstü sinyalin gönderilme ve alınması arasındaki süreyi ölçer ve engele olan mesafeyi hesaplar. Burada her algılayıcı bağımsız olarak çalışır ve modül tarafından ayrı ayrı izlenip devreye sokulur. Modül araç ile engel arasındaki mesafeye göre ekran birimindeki farklı uyarı lambalarını, LED lambaları veya sesli uyarıları devreye sokar.
Geri vitese takıldığı zaman sistem otomatik olarak devreye girer. Uyarı lambalarının (yeşil.sarı,kırmızı) kısa yanması ve işitsel bir sinyal sistemin çalıştığını gösterir.
Diğer ses kaynakları sonucu ortaya çıkan ölçüm hataları veya arızalı algılayıcı gibi sistem hataları tüm uyarı lambalarını yanması ve sesli arıza sinyalinin verilmesi ile belirtilir.Sistemin doğru çalışması için algılayıcılar kir,buz ve kardan temizlenmelidir. En yakın engelin hassas bir şekilde algılanması şiddetli yağmur ve fiziksel olarak uygun olmayan yansıtma şartlarında her zaman garanti edilemez.
Uzun mesafe yollarda ya da geniş alanlarda seyir ve herhangi bir manevra rahat olabilmektedir. Ancak günümüz koşullarında özellikle büyük şehirlerde aracını park etmek isteyen bir sürücü için bu durum pek de kolay değildir.
Daha önceki konularda da değindiğimiz gibi bu tür şikayetler ve istekler yeni sistemlerin gelişmesinde etkin rol oynamaktadırlar. Park uyarı sistemi de bu doğrultuda üretilen yeni bir konfor sistemidir.
Ses üstü yardımcı sistemi, araç ile en yakın engel arasındaki mesafeyi ölçen ve bu mesafe hakkında doğru olarak karar vermek için sürücüye görsel/işitsel sinyal veren bir sistemdir. Sistemde çamurluk üzerine yerleştirilmiş ses üstü algılayıcıları, bir gözetim modülü ve arka camın, görüntü camı içinde bir gösterge birimi bulunur.
Şekil 5.1 Park uyarı sistemi
Park yardımcı sitemi ses üstü olarak çalışır. Titreşen cisimlerden ses dalgaları oluşur. Bazı titreşimler işitilebilir. Bir ses dalgasının frekansı sesin dalga uzunluğuna karşılık gelir. Ses üstü dalgaların frekansları yüksektir ve ortaya çıkan kısa dalga insan kulağı tarafından duyulmaz. Bu frekans yaklaşık 20KHz’de başlar.(saniyede 20.000 titreşim).
Ses üstü dalgalar işitilebilen ses dalgaları ile aynı fizik kanuna tabidir(oluşum açısı = yansıma açısı ve gözenekli malzeme ses dalgalarını yutar). Bunlar havada yaklaşık 330 m/s hızla hareket ederler. Bu sebepten, aracın ön ve arka tarafındaki mesafeyi gözetim etmek için tamponların tipine bağlı olarak iki, üç veya dört adet ses üstü algılayıcısı bulunur
Şekil 5.2 Ses üstü dalgalar
5.1.1)Sistemi oluşturan parçalar
5.1.1.1)Kumanda modülü; Kumanda modülü algılayıcıdan gelen sinyalleri işler ve gösterge birimi ile bir ara birim oluşturur. Kumanda modülleri (1.kuşak veya 2.kuşak) belli araçlara ve tampon şekillerine ayarlı olduğundan, diğer araçların kitaplar ile değiştirilemezler.
Birinci kuşak sistemli araçlara 25 pimli fişi olan modüller takılmıştır. İkinci kuşak sistemi araçlarda farklı modeller vardır. Bunlarda 28 pimli ve 12 pimli fiş vardır.
Şekil 5.3 Park uyarı sistem elektronik kontrol ünitesi
5.1.1.2)Ses üstü algılayıcıları
1. Kuşak; Ses üstü algılayıcılar verici ve alıcı sistemler olup tüm araçlarda aynı şekilde çalışırlar. Algılayıcılar aktif algılayıcılardır, yani algılayıcı içindeki bir elektronik birim algılayıcı diyaframında titreşim oluşturur ve bunları yayar. Geri gelen sinyaller alınır, büyütülür ve işlenerek sayısal şekilde kumanda modülüne iletilir. Aracı özelliği ve tipine göre üç veya dört algılayıcı bulunur. Bunların her birisinde ayrı bir fiş vardır ve modül tarafından tek tek devreye sokulur.
Şekil 5.4 Ses üstü dalga yayıcı ve algılayıcıları
Park yardımcı sisteminde kullanılan ses üstü algılayıcıları geniş yayılma açısı aracın ötesinde yaklaşık 30 cm’ye uzanan bir alanın kapsanmasını sağlar.
2.Kuşak; Araç tasarımı ile daha iyi bir görsel uyuşum sağlamak için aşama II ‘nin değiştirilmiş algılayıcıları aracın gövde rengi ile aynı renkte boyanmış ve tampon içine gömülmüştür.
5.1.1.3)Gösterge birimi
1.Kuşak; 1.kuşak sistemine sahip araçlarda kullanılan gösterge birimlerinde bir yeşil, bir sarı ve bir kırmızı uyarı lambası ile sesi ayarlanabilen bir uyarı zili vardır. kapsama alanı 0 cm ile 160 cm arasında dört bölgeye ayrılmıştır.
Araç ile engel arsındaki mesafeye bağlı olarak uyarı lambaları yanar veya sesli bir sinyal ile birlikte yanıp söner.
Şekil 5.5 Işıklı gösterge birimi
2.Kuşak; sisteme ait gösterge birimi farklı tasarıma sahiptir. Üç ampul yerine altı adet LED lambaları konmuştur (her renk için iki adet).Kapsama alanı yedi uyarı bölgesine bölünmüştür. Burada her uyarı bölgesi için bir LED lamba yanar. Yedinci uyarı bölgesinde altı adet LED lambanın yanıp sönmesi ile belirtilir.
Şekil 5.6 İkinci kuşak ışıklı ve sesli gösterge birimi 1-Vızıldak (sesli uyarı elemanı) 2-Yeşil LED 3-Sarı LED 4-Kırmızı LED
Kontak açıldıktan sonra altı adet LED lamba 0.5 saniye süre ile yanar ve sesli bir sinyal duyulur. Bu tipte vızıldak sesi ayarı mümkün değildir.
5.1.2)Sistemin çalışması
Park yardımcı sistemi algılayıcılar üzerinden ses üstü dalgalar üretirler. Bu dalgalar bir engele çarptığında yansırlar,tekrar algılayıcılar tarafından alınırlar ve sayısal sinyal biçiminde modüle geri gönderilirler.
Bu aşamada modül ses üstü sinyalin gönderilme ve alınması arasındaki süreyi ölçer ve engele olan mesafeyi hesaplar. Burada her algılayıcı bağımsız olarak çalışır ve modül tarafından ayrı ayrı izlenip devreye sokulur. Modül araç ile engel arasındaki mesafeye göre ekran birimindeki farklı uyarı lambalarını, LED lambaları veya sesli uyarıları devreye sokar.
Geri vitese takıldığı zaman sistem otomatik olarak devreye girer. Uyarı lambalarının (yeşil.sarı,kırmızı) kısa yanması ve işitsel bir sinyal sistemin çalıştığını gösterir.
Diğer ses kaynakları sonucu ortaya çıkan ölçüm hataları veya arızalı algılayıcı gibi sistem hataları tüm uyarı lambalarını yanması ve sesli arıza sinyalinin verilmesi ile belirtilir.Sistemin doğru çalışması için algılayıcılar kir,buz ve kardan temizlenmelidir. En yakın engelin hassas bir şekilde algılanması şiddetli yağmur ve fiziksel olarak uygun olmayan yansıtma şartlarında her zaman garanti edilemez.