09.11.2012, 11:48
[attachment=1398][attachment=1398]Karbüratörlü Araçlarda Gaz Ayarı Nasıl Yapılır
Ülkemizde halen kullanılmakta olan karbüratörlü araçların hemen hepsi LPG dönüşümünü tamamlamış durumdadır. Gerek yaşları gerekse karbüratörlü araçların LPG ayarlarının tam olarak yapılamaması nedeni ile bu araçların yakıt tüketimleri farbrika ortalamalarının oldukça üzerinde olmaktadır. Bu sayfada vereceğimiz bilgiler genel olarak tüm karbüratörlü araçlar için kullanılabilir.
Detaylara girmeden önce, genel prensipler ve buna bağlı olarak dikkat edilmesi gereken hususlar konusunda bilgi vermek isteriz.
Karbüratörlü lpg sistemleri, motorun ihtiyacı olan yakıtı dozajlamak için, lpg regülatörünü kullanır. Benzinli kullanımlarda, yakıt dozajlama işini, karbüratörün venturi boğazı ayarlarken, lpg li kullanımda, bu işi Lpg Regülatörü yapar. LPG regülatörünün bu işi düzgün olarak yapabilmesi için, motorun oluşturduğu vakumun bir kısmının lpg regülatörüne yönelndirilmesi gereklidir. Bu yüzden karbüratörlü araçlarda kullanılan mikserler, aracın normal hava girişinden daha dardır. Bu tür mikserlere kısıtlayıcı (recistirive) mikser denir. Daha farklı mikser çeşitleri olsada, kısıtlayıcı mikserler fiyat / performans açısından çok üstün oldukları için, zaman içinde diğer mikser çeşitlerine üstünlük sağlamışlardır.
Kısıtlayıcı mikserler, motora giden havayı bir miktar engelleyerek, oluşan vakumu LPG Regülatörüne yönlendirir. Oluşan vakum motor devrine göre farklılık göstereceği için, gaz pedalıdan yapılan işem aynı zamanda LPG Regülatörüne yansıtılır. Böylece her devirde motorun ihtyacı olan yakıt uygun karışım oranına göre sağlanmış olur.
Bu işlemin tam ve verimli çalışması için aşağıdaki hususlara dikkat edilmelidir.
Motor hava girişinde vakum / hava kaçağı olmamalıdır.
Lpg ile çalışma operasyonun, tam ve problemsiz olması için, araca monte edilen LPG mikseri ve sonrasında kesinlikle hava kaçağı olmamalıdır. Karbüratörlü araçlarda yapılması gereken karbüratör bakımları, gerek yaşlarının ilerlemesi, gerek maddi değerlerinin düşmesi, gerekse genel piyasanın enjeksiyonlu araçlara yönelmesi nedeni ile, genelde ihmal edilmektedir. Bu yüzden zaman içinde karbüratörlerde bakımsızlık nedeni ile oluşan hava kaçakları, lpg ile çalışma konusunda sorun yaratmaktadır.
Vakum / Hava kaçaklarının bir diğer nedeni de zaman içind eskimiş, yıpranmış, zarar görmüş filitre kaplarıdır. Problemsiz çalışma için, filitre kapları hava kaçağından arındırılmalıdır.
Seçilen mikser araca uygun, ne çok büyük nede çok küçük olmalıdır
Araçta kullanılacak olan mikser, aracın hava emme kapasitesine göre düzgün olmalıdır. Eğer mikser çok küçük olursa, araç hem geç hızlanacak hemde belirli bir devrin üzerine çıkamıyacaktır. Eğer mikser çok geniş olursa, ozaman yeterli kısıtlama oluşmayacak, bu yüzden LPG Regülatörü araca yeterli yakıt gönderemiyeceği için düşük performans, ilk kalkış sorunları gibi problemlere yol açacaktır.
Hava filitresi temiz ve uygun boyda olmalıdır.
Lpgli araçların hava filitreleri sık değiştirilmelidir. Hava filitrelerinde oluşan tıkanıklık, motora giren havayı engelleyeceği için motor vakumu direkt olarak LPG Regülatörüne yönlenecek, araç zengin yakmaya başlyacak otomatik olarak yakıt gideri artacaktır. Her yağ değişiminde ve veya 5.000 km de bir hava filitresinin değiştirilmesi, yakıt ekonomisi açısından oldukça önemlidir.
Ateşleme Sistemi
Karbüratörlü araçlardaki ateşleme sistemi elemanları eski teknoloji ürünüdür. Zaman içinde çalışma performansları kolayca düşer. Bunun yanı sıra LPG, benzine göre daha güç ateşlenen bir yakıt türüdür. Sağlıklı ve ekonomik operason için ateşleme sisteminin sağlam ve problemsiz olması gerekmektedir. Ateşleme sistemlerindeki ufak hatalar, rölanti sorunlarına ve fazla yakıt tüketimine yol açar.
Karbüratörlü araçlarda LPG ayarı.
İdeal şartlarda olan karbüratörlü aracın LPG ayarı, bir gaz ayar cihazı yardımı ile aşağıda belirtildiği gibi yapılır.
Araç fan açıncaya kadar (90 derece) ısıtılır.
Sürüş / Yük Ayarı
Önce sürüş / yük ayarı yapılır. Bunun için araç boşta 2.000 devir dakika seviyesinde çalıştırılır, aracın bu yükte ki gaz ayarı, 2 nolu gaz ayar vidası ile sağlanır. Daha sonra araç 3.000 devir dakika seviyesinde çalışacak şekilde gaz verilir. Sürüş esnasında ideal yakıt karışım oranı (YKO), LPG için 15.5 tir. 15.0 ila 16.0 arası gaz ayarı uygun. 15.0 dan aşağı gaz ayarı zengin. 16.0 üstü fakir olarak kabul edilir. Eğer müşteriniz genelde şehirler arası, tek başına yolculuk ediyorsa ve fazla performans beklentisi yoksa 16.5 ekonomi ayarıda yapılabilir. Motor içi harmonik balans etkisi yüzünden 16.5 in üstündeki gaz ayar değerleri ekonomik değildir. Çeşitli testlerde daha fazla yakıt tüketimine yol açtığı gözlemlenmiştir.
Sürüş, yük ayarı, 3. nolu ana gaz ayar vidası çevrilerek ve yko değeri ekrandan okunarak yapılmalıdır. Ayrıca, LPG regülatörü üzerindeki 2 nolu vakum sertlik ayarı ile performans/ekonomi ayarı yapılabilir. 2 nolu vakum sertlik ayarı, LPG regülatörünün, motor vakumuna vereceği tepki hassasiyetini ayarlar. Bu gaz ayar vidası ne kadar sıkı olursa, LPG regülatörü motor vakumuna o kadar zor cevap verir. Dolayısı ile ilk kalkış ve hızlanma daha geç olacaktır. Çok aşırı sıkma durumunda ilk kalkışlarda sorun yaşanabilir. Aynı şekilde eğer 2.nolu gaz ayar vidası çok açık olursa bu sefer LPG regülatörü motor vakumuna çok hızlı cevap vericek, araç çok daha çabuk hızlanacak ve aynı zamanda yakıt tüketimi artacaktır.
Rölanti Ayarı
Araç sürüş / yük ayarı yapıldıktan sonra gaz bırakılır, eğer motor rölanti çeviremiyor stop ediyorsa, ilk önce YKO kontrol edilir. Rahat rölanti için ideal rölanti YKO 15.5 tir. Yine ekonomi konusunda hassas müşteriler için 16.0 rölanti ayarı yapılabilir. Rölantide 14.0 ayarından daha düşük ayarlar özellikle kışın daha zor çalışmaya sebep olur.
Rölanti LPG ayarı sadece 1 nolu gaz ayar vidasından yapılır. Genelde tamamen sıkılı olan bu vidanın temel işlevi, motora sabit bir gaz akışı sağlamaktır. Rölantide çalışan motorun vakumu düşük olacağı için 1 nolu gaz ayar vidası vakum sisteminden bağımsız olarak çalışacak şekilde tasarlanmıştır. Bazı çok eski tasarımlar hariç, tüm LPG regülatörlerin de bulunur.
Rölanti LPG ayarı, aracın rölanti ayarına oldukça hassas tepki verir. Bu yüzden birinde olan değişim diğerine direkt olarak yansıyacaktır. Kısaca motru uygun rölanti devrine getirmek ve bu devirde uygun yko ayarını bulmak birlikte yapılacak bir iştir. Çok düşürülen rölanti devri YKO nı zengin yapacaktır. Aynı şekilde fakir veya zengin karışım motor rolanti devrini düşürür.
2.Nolu gaz ayar vidası rölanti ayar vidası değildir. Karbüratörlü araçların rölanti ayarları karbüratör üzerinden yapılır. LPG regülatörü üzerinden rölanti ayarı, sadece giderilemeyen karbüratör arızası / vakum kaçağı gibi, karbüratör rölanti ayar vidasının tepki vermediği durumlarda yapılmalıdır.
Doğru ayarlanmış, kurulmuş bir sistemde, hava girişine bant, kadın çorabı, sünger, bulaşık teli, plastik kapak vs gibi önlemlere ihtiyaç yoktur. Eğer araçta bu tür bir uygulama varsa, ya tesisat (mikser büyüktür, vakum kaçağı vardır) uygun değildir veya ayar tam olarak yapılmamıştır.
Ayarı tam olarak yapılmış bir araç, benzinde olduğu gibi sorunsuz çalışacaktır.
Ülkemizde halen kullanılmakta olan karbüratörlü araçların hemen hepsi LPG dönüşümünü tamamlamış durumdadır. Gerek yaşları gerekse karbüratörlü araçların LPG ayarlarının tam olarak yapılamaması nedeni ile bu araçların yakıt tüketimleri farbrika ortalamalarının oldukça üzerinde olmaktadır. Bu sayfada vereceğimiz bilgiler genel olarak tüm karbüratörlü araçlar için kullanılabilir.
Detaylara girmeden önce, genel prensipler ve buna bağlı olarak dikkat edilmesi gereken hususlar konusunda bilgi vermek isteriz.
Karbüratörlü lpg sistemleri, motorun ihtiyacı olan yakıtı dozajlamak için, lpg regülatörünü kullanır. Benzinli kullanımlarda, yakıt dozajlama işini, karbüratörün venturi boğazı ayarlarken, lpg li kullanımda, bu işi Lpg Regülatörü yapar. LPG regülatörünün bu işi düzgün olarak yapabilmesi için, motorun oluşturduğu vakumun bir kısmının lpg regülatörüne yönelndirilmesi gereklidir. Bu yüzden karbüratörlü araçlarda kullanılan mikserler, aracın normal hava girişinden daha dardır. Bu tür mikserlere kısıtlayıcı (recistirive) mikser denir. Daha farklı mikser çeşitleri olsada, kısıtlayıcı mikserler fiyat / performans açısından çok üstün oldukları için, zaman içinde diğer mikser çeşitlerine üstünlük sağlamışlardır.
Kısıtlayıcı mikserler, motora giden havayı bir miktar engelleyerek, oluşan vakumu LPG Regülatörüne yönlendirir. Oluşan vakum motor devrine göre farklılık göstereceği için, gaz pedalıdan yapılan işem aynı zamanda LPG Regülatörüne yansıtılır. Böylece her devirde motorun ihtyacı olan yakıt uygun karışım oranına göre sağlanmış olur.
Bu işlemin tam ve verimli çalışması için aşağıdaki hususlara dikkat edilmelidir.
Motor hava girişinde vakum / hava kaçağı olmamalıdır.
Lpg ile çalışma operasyonun, tam ve problemsiz olması için, araca monte edilen LPG mikseri ve sonrasında kesinlikle hava kaçağı olmamalıdır. Karbüratörlü araçlarda yapılması gereken karbüratör bakımları, gerek yaşlarının ilerlemesi, gerek maddi değerlerinin düşmesi, gerekse genel piyasanın enjeksiyonlu araçlara yönelmesi nedeni ile, genelde ihmal edilmektedir. Bu yüzden zaman içinde karbüratörlerde bakımsızlık nedeni ile oluşan hava kaçakları, lpg ile çalışma konusunda sorun yaratmaktadır.
Vakum / Hava kaçaklarının bir diğer nedeni de zaman içind eskimiş, yıpranmış, zarar görmüş filitre kaplarıdır. Problemsiz çalışma için, filitre kapları hava kaçağından arındırılmalıdır.
Seçilen mikser araca uygun, ne çok büyük nede çok küçük olmalıdır
Araçta kullanılacak olan mikser, aracın hava emme kapasitesine göre düzgün olmalıdır. Eğer mikser çok küçük olursa, araç hem geç hızlanacak hemde belirli bir devrin üzerine çıkamıyacaktır. Eğer mikser çok geniş olursa, ozaman yeterli kısıtlama oluşmayacak, bu yüzden LPG Regülatörü araca yeterli yakıt gönderemiyeceği için düşük performans, ilk kalkış sorunları gibi problemlere yol açacaktır.
Hava filitresi temiz ve uygun boyda olmalıdır.
Lpgli araçların hava filitreleri sık değiştirilmelidir. Hava filitrelerinde oluşan tıkanıklık, motora giren havayı engelleyeceği için motor vakumu direkt olarak LPG Regülatörüne yönlenecek, araç zengin yakmaya başlyacak otomatik olarak yakıt gideri artacaktır. Her yağ değişiminde ve veya 5.000 km de bir hava filitresinin değiştirilmesi, yakıt ekonomisi açısından oldukça önemlidir.
Ateşleme Sistemi
Karbüratörlü araçlardaki ateşleme sistemi elemanları eski teknoloji ürünüdür. Zaman içinde çalışma performansları kolayca düşer. Bunun yanı sıra LPG, benzine göre daha güç ateşlenen bir yakıt türüdür. Sağlıklı ve ekonomik operason için ateşleme sisteminin sağlam ve problemsiz olması gerekmektedir. Ateşleme sistemlerindeki ufak hatalar, rölanti sorunlarına ve fazla yakıt tüketimine yol açar.
Karbüratörlü araçlarda LPG ayarı.
İdeal şartlarda olan karbüratörlü aracın LPG ayarı, bir gaz ayar cihazı yardımı ile aşağıda belirtildiği gibi yapılır.
Araç fan açıncaya kadar (90 derece) ısıtılır.
Sürüş / Yük Ayarı
Önce sürüş / yük ayarı yapılır. Bunun için araç boşta 2.000 devir dakika seviyesinde çalıştırılır, aracın bu yükte ki gaz ayarı, 2 nolu gaz ayar vidası ile sağlanır. Daha sonra araç 3.000 devir dakika seviyesinde çalışacak şekilde gaz verilir. Sürüş esnasında ideal yakıt karışım oranı (YKO), LPG için 15.5 tir. 15.0 ila 16.0 arası gaz ayarı uygun. 15.0 dan aşağı gaz ayarı zengin. 16.0 üstü fakir olarak kabul edilir. Eğer müşteriniz genelde şehirler arası, tek başına yolculuk ediyorsa ve fazla performans beklentisi yoksa 16.5 ekonomi ayarıda yapılabilir. Motor içi harmonik balans etkisi yüzünden 16.5 in üstündeki gaz ayar değerleri ekonomik değildir. Çeşitli testlerde daha fazla yakıt tüketimine yol açtığı gözlemlenmiştir.
Sürüş, yük ayarı, 3. nolu ana gaz ayar vidası çevrilerek ve yko değeri ekrandan okunarak yapılmalıdır. Ayrıca, LPG regülatörü üzerindeki 2 nolu vakum sertlik ayarı ile performans/ekonomi ayarı yapılabilir. 2 nolu vakum sertlik ayarı, LPG regülatörünün, motor vakumuna vereceği tepki hassasiyetini ayarlar. Bu gaz ayar vidası ne kadar sıkı olursa, LPG regülatörü motor vakumuna o kadar zor cevap verir. Dolayısı ile ilk kalkış ve hızlanma daha geç olacaktır. Çok aşırı sıkma durumunda ilk kalkışlarda sorun yaşanabilir. Aynı şekilde eğer 2.nolu gaz ayar vidası çok açık olursa bu sefer LPG regülatörü motor vakumuna çok hızlı cevap vericek, araç çok daha çabuk hızlanacak ve aynı zamanda yakıt tüketimi artacaktır.
Rölanti Ayarı
Araç sürüş / yük ayarı yapıldıktan sonra gaz bırakılır, eğer motor rölanti çeviremiyor stop ediyorsa, ilk önce YKO kontrol edilir. Rahat rölanti için ideal rölanti YKO 15.5 tir. Yine ekonomi konusunda hassas müşteriler için 16.0 rölanti ayarı yapılabilir. Rölantide 14.0 ayarından daha düşük ayarlar özellikle kışın daha zor çalışmaya sebep olur.
Rölanti LPG ayarı sadece 1 nolu gaz ayar vidasından yapılır. Genelde tamamen sıkılı olan bu vidanın temel işlevi, motora sabit bir gaz akışı sağlamaktır. Rölantide çalışan motorun vakumu düşük olacağı için 1 nolu gaz ayar vidası vakum sisteminden bağımsız olarak çalışacak şekilde tasarlanmıştır. Bazı çok eski tasarımlar hariç, tüm LPG regülatörlerin de bulunur.
Rölanti LPG ayarı, aracın rölanti ayarına oldukça hassas tepki verir. Bu yüzden birinde olan değişim diğerine direkt olarak yansıyacaktır. Kısaca motru uygun rölanti devrine getirmek ve bu devirde uygun yko ayarını bulmak birlikte yapılacak bir iştir. Çok düşürülen rölanti devri YKO nı zengin yapacaktır. Aynı şekilde fakir veya zengin karışım motor rolanti devrini düşürür.
2.Nolu gaz ayar vidası rölanti ayar vidası değildir. Karbüratörlü araçların rölanti ayarları karbüratör üzerinden yapılır. LPG regülatörü üzerinden rölanti ayarı, sadece giderilemeyen karbüratör arızası / vakum kaçağı gibi, karbüratör rölanti ayar vidasının tepki vermediği durumlarda yapılmalıdır.
Doğru ayarlanmış, kurulmuş bir sistemde, hava girişine bant, kadın çorabı, sünger, bulaşık teli, plastik kapak vs gibi önlemlere ihtiyaç yoktur. Eğer araçta bu tür bir uygulama varsa, ya tesisat (mikser büyüktür, vakum kaçağı vardır) uygun değildir veya ayar tam olarak yapılmamıştır.
Ayarı tam olarak yapılmış bir araç, benzinde olduğu gibi sorunsuz çalışacaktır.