Rot Ayarı Hakında

Ön süspansiyon geometrisi ön tekerler, ön takım elemanları ile şase arasındaki açısal ve doğrusal bağlantıları ifade eder. Bunun için yapılan ayarların herbiri direksiyon sisteminin kolay çalışmasına, direksiyon sisteminin istikamet dengesine, aracın kullanım kalitesine ve lastiklerin aşınmasına etki eder.

Kamber açısı: Araca önden bakıldığında ön lastik tepelerinin lastiğin değdiği noktayla merkezini birleştiren yol yüzüne dik doğruya veya eksene göre arabanın merkezine veya dışarıya doğru eğikliğine denir. Murat 131 için doğru açı araç yüklü iken(dört kişi) 0-1 derece=0-5mm pozitiftir.



Kamber Açısının Veriliş Sebepleri

-Ön teker lastiklerinin yerle temas eden noktalarını yükün altına yaklaştırmak.
-Aracın ağırlığını aks başı ve tekerlek iç rulmanı üzerine nakletmek suretiyle direksiyonun kolay dönmesini sağlamak.
-Lastiklerin aşınmasını önlemek
-Tekerlek ekseniyle dingil pimi(alt rotil) eksenini tekerleğin yola değen noktasında birleştirmek

Yanlış Kamber Açısının Sonuçları

-Rotiller aşınır.
-Ön tekerlek rulman yataklarını fazla aşındırır.
-Negatif kamber açısı lastik tabanını içten, pozitif kamber açısı tabanı dıştan aşındırır.
-Ön tekerler arasındaki farklı araçlar aracın bir tarafa çekmesine neden olur.

Kaster açısı: Ön tekerlere yandan bakıldığında aks taşıyıcısının alt ucundaki rotilin ekseninden geçen hattın tekerin yerle temas eden noktasıyla teker merkezinden geçen, yola dik eksenle yaptığı açıdır. Murat 131 için doğru kaster açısı araç yüklüyken 4-5 derece pozitiftir.



Kaster Açısının Veriliş Sebepleri

-Yolun balıksırtı olmasından kaynaklanan yana kaçma ve çekmeleri önler.
-Aracın istikamet kontrolünü sağlar. Bu açıyla dönüşlerde ve düz gidişlerde istikamet kontrolü yapılır
-Araç ağırlığının ön tekerlere tesir eden eksenini ön tekerlerin önüne ve arkasına düşürür.

Yanlış Kaster Açısının Sonuçları

Büyük kaster açısı sonucunda;
-Direksiyon ağırlaşır.
-Lastikler yol darbelerinden fazla etkilenerek sağa-sola titreşir, direksiyon simidi titrer ve lastikler zıplar.
-Aracın istikamet dengesini korur.

Küçük kaster açısı sonucunda;
-Düşük hızlarda aracın kullanımı kolaydır.
-Yüksek hızlarda aracın istikamet dengesi bozulur.
-Kullanım sırasında araç yolda gezer.

Dingil pimi açısı: Ön taraftan bakıldığında alt rotil ekseninden geçen doğrunun, tekein yere değdiği noktayla teker merkezini birleştiren yol yüzeyine dik olarak yaptığı açıdır. Murat 131 için doğru dingil pimi açısı 6 derecedir.

Dingil Pimi Açısının Veriliş Sebepleri

-Büyük kamber açısına olan ihtiyacı azaltır.
-Aracın ağırlığını lastiğin yere değdiği noktaya getirerek yük dağılımını sağlar.
-Direksiyonun kolay ve dengeli dönmesini sağlar.
-Ön lastik aşıntısını azaltır. Ön tekerleri düz ve ileri gidiş istikametinde tutar. Direksiyonun toplanmasını kolaylaştırır.

Toe-in(Ön teker ön uçlarının merkeze doğru kapanıklığı): Bu ayarın verilmesiyle aracın hareketi esnasında tekerler dönerken aracın merkezine doğru bir yol takip eder. Murat 131 için doğru Toe-in ayarı 1-5mm arasıdır.



Toe-In Veriliş Sebepleri

-Hareket esnasında ön tekerlerin paralel doğrultu kazanmasını sağlar.
-Direksiyonda dengeyi sağlayarak kontrolü artırır.
-Tekerlerin yan kaymalarını önleyerek istikamet dengelerini sağlar.
-Lastik aşınmasını azaltır.

Yanlış Toe-In Sonuçları

Fazla verilmesi sağ ön lastiği dıştan aşındırır. Bu aşıntı diğer lastik aşıntılarından farklıdır. Lastik dişlerine el sürüldüğünde dişlerin keskin bir kenar meydana getirdiği görülür.

Toe-out(Dönüş açısı): Dönüş esnasında iki teker arasındaki açı farkıdır. Buna direksiyon geometrisi de denir. Her bir ön tekerin dönüş esnasında üzerinde yürüdüğü çembere teğet kalmasını sağlayan açıdır.

Sürücünün Yapabileceği Kontroller

-Rot ayarı bozukluğu lastiklerin aşınması, düzgün olmayan aşınması veya yolu kavramamasıyla(aracın gezinmesi) belli olur.
-Rot ayarından önce
*Lastik hava basınçları tavsiye edilen seviyede olmalı,
*Lastik dişlerinde aşıntı kontrolü yapılır,
*Ön süspansiyon sistemindeki lastik burçların aşıntısı kontrol edilir.
*Amortisörler kontrol edilir.
*Süspansiyon sistemindeki civata ve somunlar kontrol edilir.
*Ön tekerler ileriyi gösterirken direksiyon simidinin duruşuna bakılır.
*Teker balansları kontrol ettirilir.

Ayar doğru olsa bile ön düzendeki bir arıza yüzünden sorunlar devam eder. Rot ayarından önce ön düzenin sorunları giderilmelidir.